Sztuka pełna zaburzeń.

Jedyne, co jest coś warte w dziele sztuki:
to, czego nie można wytłumaczyć.
Georges Braque

W przypadku zaburzeń ze spektrum autyzmu zahamowanie ekspresji twórczej stanowi jedno z kryteriów diagnostycznych. Jednak różnice indywidualne jednostek chorych w ogromny sposób warunkują występowanie i poziom dysfunkcji twórczej aktywności. Wśród osób z autyzmem i Zespołem Aspergera znane są przypadki niezwykłych zdolności plastycznych (głównie zaś rysunkowych) czy mimo, że rzadziej zamiłowania do twórczości literackiej. Wspominając jednak o takich osobach podkreśla się, że ich wytwory cechuje specyficzny sposób ukazywania rzeczywistości, związany z innym, typowym dla osób ze tymi spektrum sposobami postrzegania świata. W kontekście talentu czy geniuszu plastycznego stawia się pytania m.in. na ile ich sztuka stanowi prawdziwą twórczość? Czy twórczy charakter ich wypowiedzi można rozwijać? Jaki jest wpływ twórczości dla funkcjonowania tych osób? Analiza stopnia kreatywności jak i odtwarza rzeczywistości w dziełach takich osób stanowi jedną z prób znalezienia odpowiedzi na pytania, które mogą otworzyć szersze perspektywy wykorzystania sztuki w terapii zaburzeń typu autystycznego.

Wspominając o twórczości osób chorych nie można zapominać o sawantach, czyli osobach choć upośledzonych umysłowo, posiadających genialne możliwości połączone z perfekcyjną pamięcią. Ci, u których odnosi się to do zdolności artystycznych tu np. Richard Wawro, autysta i malarz tworzący subtelne i poetyckie dzieła, które charakteryzowały się precyzją detali. Jego prace były wystawiane w największych i najbardziej prestiżowych galeriach na świecie, a część trafiła do prywatnych zbiór m.in. Margaret Thatcher czy Jana Pawła II.

Innym wybitnym sawantek i cierpiącym na zaburzenia rozwojowe jest amerykański rzeźbiarz Alonzo Clemons, który potrafi z wosku wiernie uformować podobiznę każdego zwierzęcia, które widział raptem przez kilka sekund, a proces twórcy zajmuje mu mniej niż 20 minut. Rzeźby jego są niezwykle realistyczne, ukazują każdy szczegół anatomiczny i doskonałe proporcje.

I wciąż nie rozwiązanym pozostaje pytanie: talent czy choroba?

 Rysunek Nadii, chorej na autyzm, wykonany gdy miała 3,5 lat.
Poniżej prace Richarda Wawro i rzeźby Alonzo Clemonsa.

 Oraz filmik przedstawiającego jednego z najbardziej niesamowitych sawantów, Stephena Wiltshire'a, który wyróżnia się niezwykłą fotograficzną pamięcią architektoniczną. Potrafi odtworzyć na rysunku z precyzją każdą bryłę widzianego raptem chwilę budynku. Zasłynął rysując ogromne panoramy wielkich miast, po krótkim oglądaniu ich z lotu helikoptera.